Son zamanlarda belki de halk olarak büyük destek verdiğimiz projelerin başında geliyor mavi kapakların geri dönüşümü. Projenin amacı ihtiyaç sahibi engellilere tekerlekli sandalye alımının sağlanması ve bunun yanında mavi kapakların geri dönüşüm yoluyla tekrar ekonomiye katılmasıydı. Proje koordinatörü Prof. Dr. Nurselen Toygar ve proje ekip sorumlusu Bülent Başoğlu'nun katkılarıyla ve halkında katılımıyla on binlerce pet şişe kapağı toplanacak ve bunlar geri dönüşüm şirketlerine verilecek, şirketlerden para almak yerine tekerlekli sandalye alıp ihtiyaç sahiplerine dağıtılacaktı.
Peki neden mavi kapak?
Mavi kapağın seçilmesinin nedeni az yer tutmasının yanında, toplanabilmesinin de kolay olmasıydı. Her renk kapağın dahil edildiği projede kısa zamanda çok büyük sayılara ulaşılmıştı.
Bu kapakların geri dönüşüm sürecine dönecek olursak kapaklar yüksek derecede poli-etilendir. Bu malzemeler işleme alınmadan önce belli bir ayrışmadan geçer. Toplanan plastik atıklarının, ayrılmasındaki temel amaç geri kazanılan plastiğin en ileri düzeydeki saflıkta ve değişmeyen sipesifikasyonda eldesidir. Geri dönüşüme katılan kapaklar kırma makinesinden ıslatılmış biçimde geçirilir. Malzemelerin ıslak kırılmasındaki amaç ise malzemenin üzerindeki toz oranının azaltılması ve kırma bıçaklarının ömrünün uzatılmasıdır. Bu işlemden sonra pişirme işlemi uygulanır. Ortalama 220-300 derecede ergitilmesiyle polimer kristallerini bir arada tutan van der walls gibi bağlar ortadan kalkar. Daha sonraki aşama da ise malzeme soğutularak kalıbın şeklinin alması sağlanır. Mavi kapakların geri dönüşüm prosesi genel olarak bu şekilde tamamlanmış olur. Bunun gibi poli-etilenlere bir çok farklı proses uygulanarak geri kazanılması sağlanır.
Poli-etilen bir çok ülkede gaz ve su taşıyan boru hatlarında yaygın olarak kullanılan malzeme durumundadır. Endüstriyel boru sistemlerinde ve evsel bağlantılarda kullanıcıya büyük avantaj sağlar. Bu avantajlardan bazıları; ekonomik ve hafif olmasının yanında korozyon sorununun olmamasıdır.
.jpg)
Bu yazımızda mavi kapaklara farklı bir açıdan bakmış olduk. Bu büyük projede sosyal sorumluluğun yanında geri dönüşüme verilen katkıda büyük önem taşır. Geri dönüşümün gerek metallerde gerekse plastiklerde doğa için, insanlık için, ülke ekonomisi için vazgeçilmez bir nimet olduğunu unutmayalım.
SERHAT KIRIMGİRAY
