Bir önceci yazımızda doğal mıknatısları anlatmaya çalıştık birde elektro mıknatıslar vardır.bir kablodan DC .doğru elektrik akımı geçirip bir pusulayı da yakınına getirirsek pusula ibresinin kabloya paralel durduğunu görürüz.
Bunun sebebi,kablonun bir ucundan diğer ucuna hareket eden elektronlar aktığı yöne doğru esiri,de sürükleyerek kablonun çevresinde,de esir akımı meydana getirir,bu akımın içine pusulayı yaklaştırdığınız zaman ibrenin bir ucu akımın geldığı yönü diğer ucu akımın gittiği yönü gösterir.bunun sebebini daha ileride pusulaları anlatan yazımızda anlatacağız..
Elektronikte ohm.kanunu vardır bir kablonun boyu ne kadar uzatılırsa elektrik akımına uyguladığı dırenç,te o kadar fazla olur.çünkü kablonun boyu uzadıkça elektronların sürükleyeceğı esır,de o kadar fazlalaşır. Bu durum radyo yayınları içinde geçerlidir . Bir radyo vericisi ne kadar kuvvetlı yayın yaparsa esır,in içinde oluşturduğu radyo dalgalarıda o kadar uzağa gider.
Bir çivinin üzerine bobin teli sardıktan sonra üzerinden DC.doğru akım geçirirsek çivinin mıknatıs olduğunu görürüz,bunun sebebi ,elektronların çivinin etrafında dönerek pervane etkisi yapmasıdır. nasılki vantilatör döndüğü zaman havayı bır taraftan dığer tarafa aktarıyorsa, elektronlarda çivinin etrafında dönerek aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi esırın bır ucdan emilip diğer ucdan püskürtülmesine sebep olur bu şekilde bobın telinin iç kısmında ileriye dış kısmında geriye doğru bir esir akımı (anaforu)meydana gelir buda adına elektro mıknatıs dediğimiz olayı meydana getirir.
Elektro mıknatıslarda doğal mıknatıslar gibidirler ..elektrik akımını ( artı ve eksiyi )ters çevirirseniz kutupların değiştiğini görürsünüz bunun sebebi ters yöne akmaya başlayan elektronlar mıknatısın emici ve püskürtücü kutuplarını da değiştirir. bir bakıma vantilatörü ters yöne çevirmiş olursunuz eyer mıknatısın yakınında pusula bulunduruyorsanız , pusulanında ters döndüğünü görürsünüz.
Elektro mıknatıslar da teknolojınin bir çok alanında kullanılmaktadır.
Bobin teline verilen elektrik akımının voltajını yükseltirseniz mıknatısında kuvvetlendiğini görürsünüz bunun sebebi elektriğin gücü arttıkça bobın telindeki
Elektronların dönme hızıda artar buna bağlı olarak esır,inde dönme hızı artar bir başka deyişle mıknatısın etrafındaki anaforun,da dönme hızı artacağından meydana getirdiği çekim gücüde artar. Son zamanlarda elektro manyetik güçden yararlanılarak top mermisi fırlatabilen silahlar yapıldı fakat çok fazla elektrik harcadıkları gibi büyük olmaları sebebiyle taşınma imkanlarıda zordur ABD nin yaptığı elektro manyetik silah 10 kg.lık mermiyi saatte 5600 km. hızla 13 km. uzaklığa atabilmektedir bu elektro manyetik topların savaş gemilerinde kullanılması düşünülmektedir...bir sonraki yazımız pusulalar nasıl çalışır...?
Mustafa atalı
